(Patrz t. atramenty metalowe: tani atrament srebrny do znaczenia str. 159).
Przygotowanie tkanin do znaczenia
Tkaniny, wszystko jedno czy płótno, bawełna, jedwab lub wełna należy najpierw poddać odpowiedniej apreturze, aby przygotować je do przyjęcia atramentu. W tym celu używa się następującej cieczy: 1 cz. gumy arabskiej 1 cz. krystalicznej sody rozpuszcza się na gorąco w 10 cz. wody, ciecz filtruje się i przechowuje w butelkach. Przy użyciu nalewa się potrzebną ilość do naczynia, zanurza miejsce przeznaczone do znaczenia daje cieczy obcieknąć i wiesza tkaninę do wysuszenia. Po zupełnem wyschnięciu gładzi się nasycone miejsce gorącem żelazkiem. Po takiem przygotowaniu można zwykłym azotanem srebra lub |jakimkolwiek innym barwnikiem albo atramentem do znaczenia wykonywać na tkaninie najdelikatniejsze znaki i rysunki, które się nie rozlewają. Można także znaczyć zapomocą stempli, przyczem zarysy rysunku wychodzą zupełnie ostro.
Anakardiumowy atrament do znaczenia
Grubo sproszkowane owoce z Anacardium longifolium albo Anacardium occidentale, które znajdują się w handlu pod nazwą orzechów anakardium, — acajon albo „wszy słonich”, oblewa się w butelce eterem nafcianym, szczelnie zamyka i często wstrząsa. Po kilku dniach sączy, a otrzymany roztwór, zabezpieczywszy od kurzu, odstawia aby się zamienił w syropowatą ciecz. Tym preparatem pisze się odrazu na płóciennej lub bawełnianej tkaninie (można także drukować stemplem) i trzyma krótko nad naczyniem z wodnistym amoniakiem, przez co pismo przyjmuje intensywnie czarne zabarwienie. Posiada ono taką trwałość, że znosi nawet pranie w chlorku wapnia lub zanurzenie w rozcieńczonym kwasie azotowym.
Atrament indygowy do znaczenia
Do butelki sypie się 5 cz. miałkiego, suchego, dobrze sproszkowanego indyga, dodaje 10 cz. zielonego koperwasu żelazowego i wszystko oblewa roztworem 10 cz. ługu sodowego w 50 cz. wody. Dobrze zakorkowaną butelkę odstawia się, na kilka dni, często skłócając. Jeżeli przy mieszaniu cieczy nie występuje odrazu niebieskie zabarwienie, to zawarty w indygu barwik (indygotyna) zamienił się w biel indygową. Wówczas roztwór przelewa się szybko do innej butelki, w której znajduje się 5 cz. gumy i ¼ cz. miałko tłuczonego lakmusu, zamyka natychmiast, silnie skłóca i w ten sposób otrzymuje gotowy atrament. Przy użyciu macza się pióro w butelce, którą należy natychmiast zamknąć i pisze na niepreparowanej tkaninie. Pismo na powietrzu staje się powoli zielonkawe, następnie przyjmuje czysty niebieski kolor i może być zniszczone tylko przez chlor lub kwas azotowy. Z atramentu wydziela się przy dłuższem staniu ciemno-niebieski proszek, który jest czystą indygotyną i może być użyty ponownie do przygotowania bieli indygowej.
Miedziano-anilinowy atrament do znaczenia
Przygotowuje się dwa oddzielne roztwory:
a) 15 cz. chlorku miedzi, 10 cz. salmiaku, 20 cz. chloranu sodowego, 100 cz. wody.
b) 25 cz. chlorku aniliny, 20 cz. gumy, 5 cz. gliceryny, 50 cz. wody.
Bezpośrednio przed użyciem miesza się 1 cz. roztworu a) z 5 cz. roztworu b) przez co otrzymuje się zielonkawą ciecz, która na powietrzu prędko czernieje i więcej nie nadaje się do użytku. Jak tylko pismo wyschło, trzyma się zapisane miejsce tak długo nad wrzącą wodą, aż tkanina zwilgotnieje. Znaki takie nie zmieniają się przy praniu, a także odporne są na działanie ługu i chlorku wapnia.
Atrament srebrny do znaczenia
Używa się do wykonywania całych rysunków na tkaninie, jak również dla stempli. 20 cz. azotanu srebra rozpuszcza się w 40 cz. wody, następnie oddzielnie 30 cz. sody w 60 cz. wody i do roztworu srebra dolewa tak długo roztworu sody, póki powstaje jeszcze osad węglanu srebra. Biały ten osad odfiltrowuje się, myje dobrze wodą deszczową i rozciera na miseczce, porcelanowej, z 7 cz. kwasu winnego, w niewielkiej ilości wody. Masa się przytem pieni. Do otrzymanego w ten sposób winianu srebra dodaje się ostrożnie amoniaku żrącego, miesza z 5 cz. wodnego wyciągu lakmusowego lub taką ilością rozpuszczalnego w wodzie błękitu, jaka potrzebna jest do otrzymania widocznego pisma. Wreszcie miesza się wszystko z 40 cz. roztworu gumy i rozcieńcza zależnie od potrzeby.
Atramenty do znaczenia różnych rzeczy
a) Dla znaczenia skrzynek i pakunków. 1. Gotuje się równe ilości boraksu i szelaku i dodaje odpowiednią ilość sody i sadzy.
2. Roztwór 10 cz. gumy arabskiej, 1 cz. gliceryny z 40 cz. wody i odpowiednią ilością sadzy, także daje trwałe, tanie i połyskujące czernidło.
b) Dla laboratorjów. 30 gr. boraksu rozpuszcza się gotując w 400 gr. wody, dodaje 20 gr. szelaku rubinowego, gotuje,
aż ostatni się rozpuści, filtruje i do klarownej cieczy dodaje
10 gr. nigrozyny i 15—30 gr. amoniaku. Atrament ten przez
długi czas sprzeciwia się wpływowi niszczących gazów w labora-
torjach.
c) Do pisania przez szablony. Gotuje się 60 cz. szelaku,
60 cz. boraksu i 750 cz. wody, po rozpuszczeniu dodaje 60 cz.
gumy arabskiej. Przestygły roztwór rozcieńcza się wodą do
750 cz. i przez dodanie sadzy, czerwieni weneckiej, lub ultramaryny i kredy, doprowadza do takiej konsystencji, aby można było pracować w znany sposób sztywnym pendzlem.