D. SREBRZENIE

Srebrzenie na zimno prętów mosiężnych

Pręty oczyszcza się troskliwie z tłuszczu i kładzie do kąpieli o następującym składzie. Do 0,25 — 0,75%-owego roztworu azotanu srebra dodaje się tyle amoniaku, aż utworzony osad znów się rozpuści. Następnie na każde 100 cm2 tego roztworu, dodaje 0,25 — 0,75 cm.3 35 — 40%-owego roztworu for­maldehydu. Pręty metalowe zostawia się na 2 — 3 minuty w po­wyższej kąpieli, wyjmuje i wyciera miałko sproszkowanym wę­glanem wapnia, poczem znowu wkłada się do kąpieli na 1½ godz. często przewracając, i wreszcie poleruje węglanem wapnia. Celowem jest mieć takie naczynie, w którem możnaby pręty zawieszać.

Srebrzenie przedmiotów metalowych

Przedmioty przeznaczone do srebrzenia, trzeba przedewszystkiem dobrze oczyścić i odtłuścić wycieraniem benzyną. Następu­jące zwyczajne środki stosuje się zwykle do miedzi, mosiądzu, nowego srebra i bronzu. żelazo, cynk i cyna muszą przedtem otrzymać powłokę miedzi, ponieważ srebro nie przylega bezpo­średnio do tych metali.
a)   Srebrzenie nacieraniem: I. 1 cz. chlorku srebra, jak również 6 cz. sali kuchennej i oczyszczonego kamienia winnego miesza się i rozciera na nadzwyczaj miałki proszek, który, jako bardzo czuły na światło, musi być przechowywany w ciemnem szkle. II. 12 cz, azotanu srebra, 50 cz. soli kuchennej i 30 cz. kamienia winnego przerabia się, jak wyżej podano przy 1. Do użytku rozciera się proszek z wodą na jednolitą masę, którą naciera się powierzchnię metalu przy pomocy miękkiej skórki. Gdy warstwa jest dosyć gruba, zmywa się i silnie pociera skórką zamszową.
b)   Srebrzenie przez zanurzanie składa się z cjano-potasowych i azotowo-srebrnych kąpieli; białe, matowe posrebrzenie otrzymuje się jednak i z kąpieli, która zawiera na 11. wody destylowanej 60 gr. żelazo — cjanku potasowego (żółty), 40 gr. chloranu potasu i 6 gr. chlorku srebra (z 10 gr. azotanu srebra). Przed użyciem roztwór gotuje się przez chwilę a następnie fil¬truje.
c)   Roztwór azotanu srebra rozcieńcza się tak długo amoniakiem, dopóki się nie rozpuści, powstały w pierwszej chwili osad. Amoniakalny roztwór srebra miesza się z stężonym roztworem podsiarczynu sodu i dodaje odpowiednią Ilość alkoholu. Przez dodanie ostatniego tworzy się osad podsiarczynu srebra, który należy dobrze wymyć i wysuszyć. Do użytku rozpuszcza się tę sol w amoniaku i otrzymuje ciecz, zapomocą której bezpośrednio można srebrzyć miedź, mosiądz, żelazo i stal. Ciecz tę trzeba przygotowywać krótko przed użyciem, ponieważ łatwo się rozkłada.
d)  Argentyna do srebrzenia miedzi i mosiądzu przygotowuje się w następujący sposób: 30 gr. azotanu srebra rozpuszcza się w 100 gr. wody destylowanej i następnie mieszając dodaje roztworu 10 gr. soli kuchennej w 100 gr. wody destylowanej, jak również mieszaniny startej 65 gr. kredy, 30 gr. kamienia winnego, 150 gr. amoniaku (0,960) w 60 gr. wody destylowanej. Mieszaninę należy przechowywać w ciemnem miejscu. Przed użyciem trzeba przedmioty dobrze oczyścić amoniakiem, następnie silnie wytrzeć miękką wełnianą ścierką z dobrze skłócona argentyną, dopóki się nie pokaże błyszcząca powłoka srebra i wreszcie zmyć ciepłą wodą.
Pod nazwą argentyny spotyka się w handlu jeszcze i inną ciecz do srebrzenia, składającą się z roztworu cjanku sreb­ra w stężonym roztworze, cjanku potasu, zmieszanego z nie­wielką ilością kredy. Pamiętać należy o silnie trujących wła­snościach tego środka.
e)  Płyn do srebrzenia mosiądzu: 29 gr. azotanu srebra, 120 gr. cjanku potasu, 30 gr. kredy, 11. wody.
f) Płyn do srebrzenia cynku: 10 cz. azotanu srebra, 25 cz. cjanku potasu, 100 cz. kredy, 10 cz. kamienia winnego, 1 cz. rtę­ci, 100 cz. wody. Masę należy zawsze świeżo przygotowywać, jak wogóle wszystkie mieszaniny, zawierające cjanek potasu, przed użyciem dobrze skłócić i nakładać pendzelkiem. Srebrze­nie następuje szybko, poczem należy przedmiot wymyć i wyszczotkować.

Srebrzenie przez gotowanie

Używa się podobnych cieczy jak przy zimnym sposobie. Jeże­li np. zanurzyć przedmioty do roztworu, składającego się z 6 cz. kamienia winnego, 6 cz. soli kuchennej, 1 cz. chlorku srebra, to po 15—20 minutach gotowania otrzymuje się ładną, trwałą po­włokę. Aby powłoką uzyskała połysk, nagrzewa się przedmioty, w stanie, w jakim wychodzą z cieczy srebrnej, w następującym roztworze: 3 cz. podsiarczanu sodu, 32 cz. wody, zmieszane z roz­tworem 1 cz. cukru ołowianego w 16 cz. wody.
Wydziela się czarny siarczek ołowiu i po 10 — 15 min. na­grzewania do 70 — 80° C, przedmioty osiągają żywy srebrny połysk.

Srebrzenie na gorąco z kontaktem cynkowym

12 gr. miałkiego srebra rozpuszcza się nagrzewaniem w mi­seczce porcelanowej z 80 gr. kwasu azotowego, następnie odpa­rowuje się i rozpuszcza w 500 gr. zimnej wody. Strąca się roz­tworem soli kuchennej (4 pełne łyżki stołowe), ciągle mieszając pałeczką szklaną. Wytworzony chlorek srebra myje się dobrze i gotuje z następującym filtrowanym roztworem: 80 gr. żelazocjanku potasu (żółta sól krwista), 60 gr. czystego potażu i 90 gr. soli kuchennej w 6000 gr. ciepłej wody.

Tanie srebrzenie artykułów masowych

Małe, tanie przedmioty, srebrzy się sposobem gotowania. Roz­twór przygotowuje się w następujący sposób: 25 gr.  miałkiego srebra, wystarczającego do posrebrzenia 60 — 80 przedmiotów groszowych, rozpuszcza się w czystym kwasie azotowym   (lecz tylko tyle, ile potrzeba dla zupełnego   rozpuszczenia   srebra) w szklanej kolbie lub retorcie na gorącej piaskowej lub wodnej kąpieli, W glinianem naczyniu gotuje się 1 1. czystej wody, do której dodano 1 łyżkę stołową soli kuchennej lub odrobinę kwa­su solnego (nadzwyczaj czystego). Do tej wody wlewa się roz­twór srebra, który natychmiast wypada w postaci białych płat­ków lub kłębków i wypływa -na powierzchnię. Wówczas całość się jeszcze raz zagotowuje, wodę odfiltrowuje; otrzymany chlorek srebra przemywa tak długo, dopóki nie zostaną usunięte wszy­stkie resztki kwasów.   Wreszcie   przez   rozmieszanie   chlorku z 1250 gr. proszku winno-kamiennego, 1250 gr. soli kuchennej z niewielką ilością wody, wytwarza rzadką papkę. Należy ją prze­chowywać w ciemnej, dobrze zamkniętej   butelce, w ciemnem miejscu. W emaljowanym lub miedzianym kotle, gotuje się pew­ną ilość wody, odpowiednią do ilości, przeznaczonych do srebrze­nia przedmiotów, dodaje na każde 5 1. wody, około 3 łyżek sto­łowych papki i dobrze mieszając kładzie przedmioty, znajdujące się na kamionkowem sicie, do kąpieli, w której natychmiast po­krywają się ładną, białą, choć nadzwyczaj cienką, powłoką sreb­ra.