Pokosty lniane
a) Schnący bardzo twardo z ładnym połyskiem. 50 kg. oleju lnianego, 1 kg. glejty ołowianej i 250 gr. ostro suszonego koperwasu cynkowego gotuje się w przeciągu 2-ch godzin. Nie należy doprowadzić pokostu do piemienia i podnoszenia się.
b) Przygotowany na zimno.1 cz. cukru ołowianego rozpuszcza się w 5 cz. wody, gotuje z 1 cz. glejty ołowianej i filtruje; następnie miesza się z 20 cz. oleju lnianego, który został roztarty z 1 cz. glejty ołowianej, dłuższy czas silnie wstrząsa, następnie daje ustać i pokost lniany zlewa z wodnistej cieczy, która przez gotowanie z glejtą ołowianą, nadaje się znów do fabrykacji pokostu.
c) Przez gotowanie. 1. 100 cz. oleju lnianego gotuje się z 3 cz. glejty ołowianej.
2. 100 cz. oleju lnianego gotuje się z 3 cz. minji.
3. 100 cz. oleju lnianego gotuje się z 1,5—2 cz. boranu manganu; pokost ten nie ciemnieje na powietrzu, zawierającym
siarkowodór i schnie w ciągu 24 godzin.
4. 100 cz. oleju lnianego gotuje się z 5 cz. cukru ołowianego.
Tani pokost
200 cz. kalafonji stapia się z 200 cz. sody; następnie dodaje 500 cz. wody i 48 cz. amoniaku. Farby rozciera się z tym produktem tak samo, jak ze zwyczajnym pokostem, bez dodatku oleju lnianego lub terpentyny, schną szybko bez żadnego sykatywu, można je rozcieńczyć dowolnie wodą, a raz pokryty przedmiot może być jeszcze lakierowany.
Szybkoschnący pokost
Do 10 litrowej butelki z olejem lnianym, stojącej w garnku napełnionym wodą, zawiesza się woreczek płócienny, zawierający około 30 gr. boranu manganu i całość stawia w ciepłe miejsce, naprzykład na kuchnię. Po 10—14 dniach olej lniany zamienia się w szybko schnący sykatyw.
Pokost drzewny
(odporny na działanie wrzącej wody)
W kotle miedzianym zagotowuje się 50 cz. oleju lnianego, w woreczku, nie dotykającym dna kotła, zawiesza się do oleju 150 cz. glejty ołowianej i 92 cz. sproszkowanej minji i gotuje tak długo, aż olej zrobi się ciemnobrunatnym. Wówczas wyjmuje się woreczek, zawiesza inny, w którym znajduje się kawałek czosnku, i powtarza to ze świeżemi kawałkami czosnku jeszcze kilka razy. Następnie roztapia się nad ogniem 500 cz. miałko sproszkowanego bursztynu z 600 cz. oleju lnianego, wrzącą mieszaninę wlewa z uprzednio przygotowanym olejem lnianym, gotuje całość, silnie mieszając, jeszcze 2—3 minuty i daje ustać; klarowną ciecz zlewa się i po ostygnięciu przechowuje w dobrze zakorkowanych naczyniach.
Tani, czarny, błyszczący pokost dla żelaza i stali
Siarkę rozpuszcza się w terpentynie i gotuje, poczem delikatnym pendzlem włosianym nakłada na żelazo lub stal. Gdy terpentyna ulotni się należy przedmiot nagrzać nad płomieniem spirytusowym.
Pokost elastyczny
Kalafonję roztapia się, nagrzewając z kauczukiem do zupełnego zamieszania; potem dodaje na 8 cz. kalafonji i 3—3,25 cz. kauczuku mniej więcej 0,5—0,75 cz. terpentyny lub oleju lnianego. Pokost ten nie pochłania wody.
Dla drutów do przewodników elektycznych dodaje się minji, glejty ołowianej, palonej umbry i t. p. z domieszką (wciąż na gorąco) oleju lnianego lub pokostu lnianego.
Pokost do papieru
6 cz. żywicy Damara oblewa się w butelce 4,5 cz. kwasu octowego i butelkę pozostawia przez 14 dni w ciepłem miejscu, poczem zlewa przezroczysty roztwór. 3 cz. tego roztworu miesza się z 4 cz. gęstego collodium i znów czeka, aż roztwór stanie się przezroczysty. Poczem miękkim pendzlem z wielbłądzich lub bobrowych włosów rozsmarowuje się po papierze; nie pozostawia tłustych plam na papierze.
Pokosty drukarskie
a) Słabe:
- 7 cz, bardzo słabo gotowanego oleju lnianego, 3 oz. mydła żywiczego, 50 cz. gotowanego oleju lnianego, 50 cz. oleju żywiczego, 25 cz. żywicy.
- 9 cz. bardzo słabo gotowanego oleju lnianego, 5 cz. mydła żywiczego, 50 cz. gotowanego oleju lnianego, 50 cz. oleju żywiczego, 50 cz. żywicy.
- 12 cz. bardzo słabo gotowanego oleju lnianego, 7 cz. mydła żywiczego, 50 cz. gotowanego oleju lnianego, 75 cz. żywicy, 50 cz. oleju żywiczego.
b) średnie:
- 4 cz. bardzo słabo gotowanego oleju lnianego, 3 cz. mydła żywiczego, 50 cz. gotowanego oleju żywiczego, 50 oz. oleju żywiczego, 25 cz. żywicy.
- 6 cz. bardzo słabo gotowanego oleju lnianego, 5 cz. mydła żywiczego, 50 gotowanego oleju lnianego, 50 cz. oleju żywiczego, 50 cz. żywicy.
- 9 cz. bardzo słabo gotowanego oleju lnianego, 7 cz. mydła żywiczego, 50 cz. gotowanego oleju lnianego, 50 cz. oleju żywiczego, 50 cz. żywicy.
c) Mocne:
- 3 cz. mydła żywiczego, 50 cz. gotowanego oleju lnianego, 50 cz. oleju żywiczego, 25 cz. żywicy.
- 5 cz. mydła żywiczego, 50 cz. gotowanego oleju lnianego, 50 cz. oleju żywiczego, 50 cz. żywicy.
- 7 cz. mydła żywiczego, 50 cz. gotowanego oleju lnianego, 50 cz. oleju żywiczego, 75 cz. żywicy.
Pokost
100 cz. oleju lnianego nagrzewa się z 3 cz. glejty ołowianej, która przedtem została roztarta z niewielką ilością oleju lnianego, i dodaje 0,5 cz. koperwasu cynku (uprzednio odwodnionego). Całość nagrzewa się około 2 godzin do 10°C, zwykle po 2—3 dniach pokost już jest przezroczysty. Dodanie cjanku nadaje pokostowi bardzo ładny wygląd; posiada złoto-żółty kolor, schnie szybko, twardo i nie klei się potem.
Pokosty kauczukowe
1. 1 cz. kauczuku i ID cz. siarczku węgla. Kauczuk kraje się na drobne kawałki, oblewa w butelce siarczkiem węgla i dobrze zakorkowaną butelkę zostawia w ciepłem miejscu; kauczuk silnie pęcznieje, lecz rozpuszcza się tylko częściowo i przezroczysty roztwór zlewa się ostrożnie z galaretowatego osadu. Osad ten można oblać benzolem i roztwór połączyć z pierwszym.
Pokost ten schnie nadzwyczaj szybko, pozostawiając bardzo cienką, bezbarwną i niebłyszczącą, niewidoczną prawie powłokę, nadaje się dlatego doskonale do pokrywania miedziorytów, map geograficznych, fotografji. Tkanki pogrążone w pokost, lub pokryte nim, stają się nieprzemakalnemi. Zapałki lub wyroby fajerwerkowe, zanurzone kilka razy w tym pokoście, mogą leżeć kilka godzin w wodzie, nie tracąc własności zapalania się.
2. Giętki pokost kauczukowy dla skóry i tkanin: Roztapia się 1 kg. kalafonji i nagrzewa tak długo, aż masa zacznie wydzielać parę; następnie dodaje pomału do 500 gr. drobno pokrajanego kauczuku, mieszając bezustannie, a gdy masa stanie się dosyć jednostajną dodaje porcjami 1 kg. gorącego oleju lnianego i nagrzewa dalej, aż zaczną się wydzielać pary o nieprzyjemnym zapachu. Wówczas masę zdejmuje się z ognia i miesza dopóki nie ostygnie.
Pokost do wycierania
Stapia się 4 cz. wosku i 2 cz. smoły szewskiej, dodaje powoli 4 cz. sproszkowanego asfaltu i tak długo ostrożnie gotuje, aż próba na blasze przy gięciu w palcach kruszy się. Wówczas odstawia się masę do ostudzenia i formuje kulki.
Pokost dla parasoli
2 cz. terpentyny i 1 cz. sproszkowanej glejty ołowianej gotuje się z 3 cz. oleju lnianego w kąpieli wodnej.
Elastyczny pokost smołowcowy
Służy dla pokrywania dobrze polerowanego drzewa i robót tokarskich. 6 cz. sandaraku, po 2 cz. amerykańskiej żywicy świerkowej i mastiksu, 1 cz. terpentyny weneckiej, po 0,2 cz. kamfory i olejku lawendowego, 2 ½ cz. oleju smolnego, 4 cz. alkoholu (90%). żywicę stapia się z terpentyną, rozpuszcza kamforę i olejek lawendowy w alkoholu i roztwór dodaje do żywicy. Pokost ten jest prawie bezbarwny i jeżeli nakłada go się bardzo cienką warstwą, to nawet po długim czasie nie dostaje rys.
Pokost odporny na działanie sody i mydła
Jasno żółtą żywicę z Pistacia terebinthus rozpuszcza się w oleju, terpentynie lub alkoholu. Pokost ten można farbować na
dowolny kolor.
Pokost matowy
1. Dla czarnych, oksydowanych, matowych srebrnych przed
miotów: 18 cz. alkoholu, 3 cz. sandaraku, 1 cz. oleju rycynowego.
2. Dla przedmiotów metalowych: 3 cz. sandaraku, 1 oz. oleju rycynowego, 20 cz. spirytusu winnego.
Pokost czarny dla żelaza i drzewa
100 cz. pokostu lnianego nagrzewa się z 2 cz. subtelnie sproszkowanej glejty ołowianej aż do wydzielania ciężkich gazów i małemi porcjami dodaje 1,5 cz. sproszkowanej siarki. Nagrzewa się jeszcze w przeciągu godziny do 150—180°C, daje wystygnąć i zlewa pokost z osadu. Do rozcieńczenia gęstopłynnego pokostu używa się terpentyny.
Nieprzemakalny pokost dla papieru
- żywicę Dammara moczy się w dobrze zakorkowanej butelce z 4,5—6 krotną ilością acetonu w przeciągu 2—3 tygodni, przy zwyczajnej temperaturze pokojowej, a po rozpuszczeniu zlewa przezroczysty płyn. Do 3 cz. tego płynu dodaje się 4 cz. gęstego collodium i zostawia do wyklarowania.
- 30 gr. białego szelaku w subtelnym proszku, 15 gr. węglanu ołowiu w subtelnym proszku, 0,5 1. eteru siarczanego. Szelak rozpuszcza się w eterze przez moczenie i częste skłócanie, filtruje i następnie dodaje, dobrze mieszając, węglan ołowiu.
- 50 gr. kleju zwierzęcego rozpuszcza się w 1 l. ciepłej wody. Natychmiast nakłada na papier i suszy. Papier kładzie się na godzinę w 10% roztwór octanu glinki; następnie suszy i gładzi. (Klej został przytem garbowany).
- Gutaperkę moczy się ostrożnie w 40 krotnej ilości wagowej benzyny na kąpieli wodnej, do rozpuszczenia. Na papierze, który został napojony tym pokostem, można zupełnie dobrze pisać, rysować i malować.
Pokost dla cynfolji
200 gr. szelaku rozpuszcza się w 11. spirytusu winnego, poczem filtruje. Osad odsączamy, przyczem, aby zapobiec możliwie ulotnieniu się spirytusu winnego, lejek przykrywa się płytą szklaną. Do tak otrzymanego pokostu szelakowego dodaje się 100 gr. najlepszej białej żywicy „Elemi”, 25 gr. weneckiej terpentyny i zostawia w miernem cieple, często mieszając. Następnie filtruje się i osad, stanowiący prawie całkowicie żywicę Elemi, wyciska i dodaje do filtratu. Tak otrzymany pokost może być zabarwiony skoncentrowanemi roztworami barwików anilinowych w spirytusie winnym.
Zmywanie pokostu i lakieru
5 cz. 36% szkła wodnego, 1 cz. 40% ługu sodowego i 1 cz. amoniaku. Przedmioty pokrywa się tą cieczą i po 10 minutach zmywa wodą.