M. FABRYKACJA TAŚM I FARBY DLA MASZYN PISZĄCYCH

Do fabrykacji taśm do maszyn piszących używa się cienkie­go gęstego materjału z czystego jedwabiu. Tkaninę tę, która musi mieć najmniej 20 m. długości, kraje się w wąskie paski, o szerokości o kilka milimetrów mniejszej, niż odstęp pomiędzy płytkami szpul, na które taśma ma być nawinięta. Zwykle sze­rokość ta wynosi 36—38 mm., tak, że taśma może mieć sze­rokość 35—36 mm. Przy rozcinaniu tkaniny na taśmy podanej szerokości należy zwracać uwagę na to, aby rozcięcie było pro­wadzone równolegle do nitki; gdyby warunek ten nie był zachowany, to skutkiem tego oddzielne przecięte nitki plątały się w maszynie i hamowały jej ruch. Prawidłowo wycięte taśmy nawet po dłuższem użyciu, nie drą się zupełnie.
Pozostaje jeszcze nadmienić, że nie można używać tkaniny jedwabnej, która w jakikolwiek bądź sposób została nasycona środkami apreturowymi, jak białkiem, dekstryną i t. p., tkanina taka bowiem posiada po pierwsze pewien stopień twardości, a po drugie jest daleko mniej porowatą. Aby w tym względzie uzyskać pewność, wystarcza wymyć kawałek tkaniny w letniej wodzie, następnie w letniej wodzie mydlanej, rozciągnąć i wy­suszyć. Gdy próbny kawałek niczem nie różni się od pozostałej tkaniny, wówczas całość nadaje się do użytku.
Farby używane do taśm są niebieskie albo fioletowe; mogą być używane różne barwiki anilinowe. Najczęściej używa się rozpuszczalnej w wodzie niebieskiej lub fioletowej metylowej.
Czarną farbę dla maszyn piszących można by przygotować zapomocą nigrozyny; lecz należy wspomnieć, że barwik ten daje zawiesinę w wodzie a nie roztwór i dlatego bardzo trudnem jest przygotowanie farby do taśm. Jeżeli do przy­gotowania masy użyć niebieskiego barwika anilinowego z gru­py tak zwanej induliny, to otrzymuje się pismo, prawie czarne. Do bardzo ciemnego pisma można więc z pożytkiem posługiwać się jednym z tych barwików.
Dla przygotowania farby należy przedewszystkiem odważyć pewną określoną ilość barwika (np. 100 gr.) wystarczającą już dla dużej ilości taśm. Oddzielnie odważa się taką samą ilość czystej, gęstej glice­ryny 100 gr. i rozcieńcza ją 100 gr. czystej wody. Odważoną ilość barwika kładzie się do miseczki porcelano­wej, oblewa połową ilości mieszaniny wody z gliceryną, nad pło­mieniem gazowym lub spirytusowym, łagodnie nagrzewa mi­seczkę, mieszając od czasu do czasu pałeczką szklaną.
Po pewnym czasie cała ilość barwika zostanie rozpuszczona; co daje się stwierdzić przez pocieranie dna pałeczką szklaną oraz następującą próbą:
Wysoką szklankę napełnia się czystą wodą i wpuszcza do niej z pałeczki kropelkę roztworu barwika. Kropla ta zamienia się w przezroczystą klarowną nić niebieskiego lub fioletowego koloru i powoli opada nadół; po zmieszaniu woda powinna przy­brać jednolity kolor w całej masie, przyczem nie powinny się pokazywać stałe części.
Gdy próba ta wypadnie dodatnio odstawia się palnik i czeka, aż masa ostygnie do zwykłej temperatury. Często zdarza się, że masa otrzymuje konsystencję kaszki; aby usunąć tę niedogod­ność dodać należy niewielkie ilości rozcieńczonej gliceryny i po­nownie ogrzać. Gdy po dobrem zamieszaniu masa na zimno zo­staje płynną, to zawiera ona dostateczną ilość gliceryny, aby utrzymać całą ilość barwika w stanie rozpuszczonym i może być wówczas użyta do próby na taśmie.
W tym celu farbuje się taśmę, długości kilku metrów, w po­dany niżej sposób, wypręża ją dotknięciem i czeka aż wyschnie dokładnie; już przy słabem dotknięciu palca powinna farbować. Taśmę wkłada się do maszyny piszącej i wypróbowuje pismo.
Jeżeli odbitki liter są tylko wąskie i blade, to wskazuje to na to, że masa do farbowania zawiera za mało gliceryny; je­żeli zaś zbyt szerokie a pewne litery, które posiadają kółka, jak naprz. o, b, a, e i t.d. nie wychodzą dość czysto, i kółka wypełnia farba to dowodzi, że jest zbyt dużo gliceryny.
Zwykłe farby, przygotowane podług przepisu są zbyt gęste, aby mogły być nałożone na taśmy. Można je jednak śmiało roz­cieńczyć odpowiednią ilością spirytusu winnego lub wody.
Zaleca się nie rozcieńczać farby więcej niż to konieczne; zbyt rozcieńczona farba wymaga powtórnego nakładania na taśmę, co przedstawia żmudną i nieprzyjemną robotę.
Najlepiej dają się taśmy farbować przez zanurzenie w farbie i następne wyciskanie; używa się do tego celu bardzo prostego przyrządu. Składa się on z czworokątnej podłużnej porcelano­wej lub szklanej miski z farbą. Wpoprzek jednej z wyższych ścianek miski leży pręt szklany, podtrzymywany w swem po­łożeniu przez dwie przymocowane z boków podpórki. Na wy­sokości 30—40 cm. nad środkiem naczynia znajduje się przy­rząd wyciskający, który składa się z dwóch wałków, zrobionych z miękkiego, wulkanizowanego kauczuku. Jeden z tych wałków może się obracać tylko naokoło swej osi, łożyska drugiego są ze strony przeciwnej zaopatrzone w sprężyny, przez dociąganie lub rozluźnianie śrub, działających na te sprężyny, można wał­ki więcej lub mniej przyciskać do siebie.
Taśmy układa się w naczyniu w ten sposób, aby się nie mogły poplątać; najpewniej uskutecznia się to w ten sposób, że pier­wszą warstwę taśmy układa się równolegle do dłuższej osi naczy­nia, następną warstwę kładzie wpoprzek pierwszej, a trzecią znów tak samo, jak pierwszą i t. d. Taśmy zostawia się kilka godzin w cieczy. Następnie bierze się jeden koniec taśmy, wsu­wa między odpowiednio przykręcone wałki. Nadmiar farby ma być wyciśnięty z taśmy, a wychodząca z wałków, taśma ma być jednostajnie mokra.
Wychodzącą z wałków taśmę, rozciąga się natychmiast, aby przy wysychaniu nie skurczyła się, pozostawia się ją w takim stanie przynajmniej 12 godzin. Jest ona wówczas o tyle suchą, o ile możliwem to jest przy tej zawartości gliceryny w farbie, Wysuszoną taśmę należy nawinąć na szpulkę.
Niektóre maszyny mają stałe szpulki więc taśmy do nich nawija się na mały wałek drewniany i opakowuje.
Większość jednak maszyn do pisania posiada takie urządze­nie, że szpulki zmieniają się razem z taśmą.
Gotowe taśmy muszą być opakowane w ten sposób, aby nie mogły niczem być uszkodzone. Można je dobrze ochronić, jeże­li nawiniętą na wałek taśmę zawinąć w papier parafinowany a następnie w grubszy papier. Najodpowiedniejsze jednak do opakowania są bezwarunkowo pudełka blaszane.

Różne farby do maszyn piszących:

W mieszaninie 12 cz. wody i 4 cz. gliceryny rozpuszcza się, ogrzewając, 1 cz. mydła. Do roztworu dodaje się według upodobania barwik anilinowy czarny (nigrozynę), niebieski lub fioletowy, który rozpuszcza uprzednio w 24 cz. spirytusu.